تحلیل سری های زمانی بارش سالانه شهر سنندج

بارندگی یکی از عناصر اقلیمی اصلی و تعیین کننده هر منطقه جغرافیایی محسوب می گردد. توجه به نقش این پدیده حیاتی در متأثر ساختن اقلیم در بحث های کشاورزی، هیدرولوژیکی، زیست محیطی، برنامه ریزی های عمرانی انسانی اهمیت خاصی دارد. در این پژوهش با استفاده از داده های بلند مدت بارش سالانه شهر سنندج طی50 سال اخیر، تحلیل سریهای زمانی، انجام گرفت. ابتدا با استفاده از آزمون های متعدد، داده ها از لحاظ همگنی میانگین و واریانس وارسی شده و کنترل کیفیت داده ها انجام گردید. در مرحله بعد، خصوصیات عمومی بارش شامل ( تعداد های روزهای بارش، بارش بیشینه، نسبت بارش بیشینه به مجموع بارش سالانه، ضریب تغییرات، چولگی، کشیدگی، تغییرات سال به سال(piv)، تغییر پذیری نسبی (rv) به دست آمد و برای هر کدام از این خصوصیات تحلیل روند صورت گرفت و تنها بارش سالانه دارای روند نزولی معنی داری بود. سپس با استفاده از تحلیل مولفه های اصلی 4 مولفه اصلی که بیش از 90 درصد واریانس (تغییرات) را بیان کند، تعیین شد. همبستگی هرکدام از خصوصیات عمومی بارش و 4 مولفه اصلی با بارش سالانه بدست آمد و مورد تحلیل قرار گرفت. چرخه های بارش سالانه با استفاده از تکنیک تحلیل طیفی محاسبه گردید. طبق نتایج بدست آمده و مشاهده ی نمودارهای دوره نگار، چرخه های 2و 3 ساله بارش در سطح 95 درصد معنی دار بودند. برای تعیین خشکسالی ها و تداوم آنها ، بر اساس شاخص spi و مدل زنجیره مارکف، تداوم و تواتر خشکسالیهای شهر سنندج محاسبه گردید و برای پیش بینی بارش های دهه اخیر، مدلهای مختلف arima ، مورد آزمون قرار گرفت. و در نهایت الگوی سری تبدیل یافته arima( 0,1,3 ) به عنوان مدل نهایی بارش سالانه شهر سنندج انتخاب گردید. واژگان کلیدی: بارش سالانه، سری های زمانی، روند، چرخه ها، پیش بینی، سنندج